Nghiên cứu từ đại học Harvard: Sinh viên thiếu trầm trọng 6 kỹ năng này, đừng nói câu chuyện tài năng

Trong buổi chia sẻ với chủ đề tái định nghĩa tài năng (Redefining Talents) diễn ra tại trường PTLC Olympia vào 09/01/2021, Tiến sĩ Nguyễn Chí Hiếu đã đề cập tới một nghiên cứu từ đại học Harvard, liệt kê những kỹ năng sinh viên thiếu trầm trọng để có thể bước vào môi trường làm việc ngày càng biến động.

“Tài năng” từ trước tới nay vốn được coi như một tấm vé thông hành cho nhiều sinh viên tự tin bước vào môi trường công việc. Nhưng ở thời điểm hiện tại, trước một xã hội biến động không ngừng với công việc luôn thay đổi, nhiều người đã tự hỏi bản thân: “Tài năng” thực sự là gì? Liệu những “tài năng” chúng ta cho rằng mình đang sở hữu có đáp ứng được kỳ vọng của các nhà tuyển dụng? 

Câu trả lời chắc chắn sẽ khiến nhiều người ngạc nhiên khi một nghiên cứu từ đại học Harvard đã chỉ ra rằng, sinh viên toàn cầu - kể cả những người tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu nước Mỹ, đang thiếu 6 kỹ năng quan trọng để bước vào môi trường công việc. Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực giáo dục và được mệnh danh là “thợ săn” học bổng, Tiến sĩ Chí Hiếu đã có những chia sẻ và đi sâu vào các kỹ năng sinh viên đang thiếu ở hiện tại. 

Báo động sự thiếu hụt 6 kỹ năng quan trọng của sinh viên

"Thế giới này không chờ các bạn học sinh quẹt Tiktok xong mới thay đổi, nó đang thay đổi trong lúc chúng ta đang sử dụng tất cả công cụ mạng xã hội.” Tiến sĩ Chí Hiếu đã mở đầu bài chia sẻ về kỹ năng của mình với câu chuyện gần gũi với các bạn học sinh - mạng xã hội Tiktok, như một cách để hướng sự chú ý của mọi người vào thực trạng đáng báo động của sinh viên khi tiêu tốn thời gian vào những thứ vô bổ mà quên đi những kỹ năng quan trọng: Giao tiếp hiệu quả qua văn viết & văn nói; làm việc nhóm, thương lượng, quản lý khách hàng đối tác; Tư duy đa chiều sáng tạo, phản biện, năng lực tự học; Tác phong chuyên nghiệp; Năng lực lãnh đạo: cố vấn, giám sát quản lý dự án; Tính cách: Đạo đức, độc lập, độ tin cậy. 

Giao tiếp hiệu quả qua văn viết & văn nói là kỹ năng quan trọng đầu tiên cần có ở các bạn sinh viên. Tiến sĩ Chí Hiếu đã chỉ ra thực trạng ở giới trẻ khi đã quen “tiêu dùng” những lượng thông tin nhanh, bắt nhịp với mạng xã hội với những ngôn ngữ teen, tiếng lóng, giản lược nhưng khi được yêu cầu phải viết các nội dung hoàn chỉnh hay phát biểu trong vòng 10-15 phút thì lại trở thành thử thách với đa phần sinh viên. Việc giao tiếp hiệu quả qua văn nói và văn viết phản ánh tư duy, mức độ tìm tòi và chiều sâu học hỏi của học sinh. 

“Lấy một tờ giấy trắng ra và thử viết một bài văn về thế kỷ 20 đang như thế nào, thầy chắc chắn trong nghìn bạn ngồi đây, chỉ được 1-2 bạn có thể viết được bài mà người ta cầm lên đọc và nói muốn nhận vào trường… Có những thứ các con mất 3 dòng để diễn giải, người ta cần 2 từ để nói cho dễ hiểu."

Với chủ nghĩa cá nhân và cái tôi cao, làm việc nhóm, thương lượng, quản lý khách hàng đối tác là kỹ năng còn thiếu trong mảnh ghép năng lực của nhiều sinh viên. Môi trường công việc đòi hỏi các sinh viên mới ra trường phải làm việc được với nhiều người, đa dạng tính cách. Các bạn trẻ cần linh hoạt trong công việc, phát triển các kỹ năng liên quan tới con người (interpersonal skills) và hạ bớt cái tôi để dung hòa với sự đa dạng của thế giới công việc. 

Tư duy đa chiều sáng tạo, phản biện, năng lực tự học cũng được Tiến sĩ Chí Hiếu chỉ ra như một nhóm kỹ năng thiết yếu nhưng vẫn thiếu với nhiều sinh viên Việt Nam. Giáo dục đại học và môi trường công việc đòi hỏi tính tự học, tự nghiên cứu cao ở mỗi cá nhân. 

“Kỹ năng tự học và tự nghiên cứu là bạn phải tự học, tự nghiên cứu làm sao để sau một thời gian, bạn có thể đứng dậy và nói về chủ đề đó để người ta thấy được độ sâu/độ rộng trong khả năng của bạn. Đừng lầm tưởng kỹ năng copy/paste là kỹ năng nghiên cứu.”

Tác phong chuyên nghiệp có lẽ là kỹ năng với những thiếu sót có thể thấy rõ nhất với nhiều bạn trẻ trong môi trường công việc và học tập. Xuyên suốt phần chia sẻ của mình, Tiến sĩ Chí Hiếu đã đưa ra những ví dụ cụ thể về việc tác phong không chuyên nghiệp đang ảnh hưởng như thế nào tới sự thành công, phần nào định hình được con người và tính cách cá nhân trong mắt những người xung quanh. 

“Ví dụ thầy là một CEO đang đi tuyển dụng nhân sự, nhìn phong thái thôi là thầy cũng có thể loại ra một số ứng viên. Có những người ngồi vài chục phút đã ngả ngốn, mệt mỏi; nếu sau này họp hành ngồi 6 tiếng với đối tác mà không chịu được thì làm sao có thể thành công? Nếu các bạn không ý thức được nơi nào nên ăn mặc như nào, nơi nào nên hành xử ra sao thì rất khó để các bạn có thể vượt qua dù chỉ là vòng phỏng vấn… Ý thức đã không có thì rất khó để nói về tài năng.”

Năng lực lãnh đạo: cố vấn, giám sát quản lý dự án thể hiện khả năng của mỗi cá nhân trong việc định hướng bản thân cũng như làm việc với những người xung quanh. Kỹ năng cuối cùng được đại học Harvard nhấn mạnh về mức độ quan trọng là Tính cách: Đạo đức, độc lập, độ tin cậy. 

Khi bước vào vòng phỏng vấn, chúng ta đã phần nào thể hiện được năng lực của bản thân. Tuy nhiên, để có thể chạm tay vào học bổng hay công việc mơ ước, điều quan trọng nằm ở tính cách và độ tin cậy bạn thể hiện được với nhà tuyển dụng, người phỏng vấn. Tài năng ở đó như một yếu tố “cần” nhưng để “đủ”, bạn phải cho họ thấy được đạo đức, khả năng độc lập cùng với độ tin cậy tuyệt đối, bạn có thể mang về nhiều nguồn lợi hay khẳng định bản thân xứng đáng hay không? Đó mới là yếu tố quyết định chứ không phải đặt bàn cân xem ai là người có GPA cao hơn, ai có điểm SAT tốt hơn. 

“Thông minh và tài năng không tỷ lệ thuận với điểm số”, thầy Chí Hiếu chia sẻ. 

Những kỹ năng cần thiết cho học sinh tại Olympia

Tại trường PTLC Olympia, học sinh được rèn luyện cả nhóm 6 kỹ năng thông qua những hình thức đa dạng, từ chương trình học tập chính khóa cho tới các hoạt động trải nghiệm, câu lạc bộ. Học sinh được khẳng định bản thân cùng khả năng nói & viết thông qua các cuộc thi tranh biện, các cuộc thi viết luận với những chủ đề đa dạng. Không chỉ mạnh về khả năng tư duy ngôn ngữ, học sinh Olympia được rèn luyện tư duy sáng tạo, tiếp cận với văn hóa đọc sách ngay từ sớm để có thể mở mang tri thức, xây dựng khả năng tự học - tự nghiên cứu ngay từ các bậc Tiểu học hay Trung học cơ sở. 

Tự tin và bản lĩnh, học sinh Olympia đang được trau dồi các kỹ năng cần thiết để bước vào môi trường đại học và thế giới công việc mới mẻ trong tương lai. 

Thông qua nhiều dự án học tập cùng các cuộc thi trong và ngoài nước dưới sự hỗ trợ của các thầy cô, Olympian đã tiếp cận với nhóm các kỹ năng làm việc nhóm, quản lý dự án, thương lượng hay lãnh đạo ngay từ sớm… Những môn học tự chọn (Elective) ở bậc Trung học Phổ thông như Kinh tế, Marketing - Truyền thông đã giúp học sinh làm quen với các kỹ năng quan trọng trên. Thành quả được thể hiện rõ nét từ những giải thưởng của học sinh Olympia tại các cuộc thi sáng tạo, khởi nghiệp kinh doanh cho tới các câu lạc bộ do chính học sinh tự khởi xướng và quản lý. Sự xuất hiện của đa dạng các chương trình như Mô hình Liên Hiệp Quốc (MUN), giải đấu tranh biện hay TEDx Olympia đã mở ra những sân chơi đa dạng để học sinh thể hiện nhiều kỹ năng của bản thân. 

Được đánh giá cao từ trang phục cho tới phong thái, học sinh trường PTLC Olympia tự tin thể hiện bản sắc và tính chuyên nghiệp của mình, dù ở trong hay ngoài trường. Hình ảnh học sinh Olympia trước cộng đồng và công chúng luôn được thể hiện một cách phù hợp và đúng mực; tự tin và chuyên nghiệp với lễ phục ở các sự kiện quan trọng, năng động và thoải mái với các giải đấu thể thao hay phá cách, sáng tạo trong những sân chơi nghệ thuật. Không gò mình trong các khuôn mẫu nhưng học sinh Olympia hiểu rõ từng môi trường, hoàn cảnh phù hợp để gửi đi những thông điệp về chân dung một Olympian đang đi đúng hướng với định nghĩa “tài năng” mà thế giới đang cần. 

Năng động và sáng tạo, những người trẻ tại Olympia đang viết lên những câu chuyện “tài năng” mới cho thế kỷ 21.