Sân khấu TEDx và câu chuyện cảm thức truyền thống - hiện đại của nữ sinh Olympia 18 tuổi

Không ngừng trăn trở về những giá trị truyền thống và hiện đại, là một người trẻ đang cảm nhận được nét giao thoa mạnh mẽ của văn hóa cổ truyền và sự du nhập của những điều mới mẻ giữa thế kỷ 21, Olympian Trịnh Diễm Quỳnh đã mang đến sân khấu TEDxYouth@Hanoi những câu chuyện văn hóa dưới góc nhìn của tuổi 18 nhưng bất cứ người trưởng thành nào nghe cũng có dịp để phản tư về cuộc sống xung quanh.

Năng nổ, tích cực và luôn tràn đầy năng lượng là những gì có thể nhìn thấy ở Diễm Quỳnh, một thành viên của câu lạc bộ tranh biện D-DOXA, trưởng ban Nội chính hội học sinh Olympia 19-20… cùng rất nhiều thành tích khác đã đạt được trong suốt nhiều năm học. Trăn trở với những câu chuyện về truyền thống về hiện đại, Diễm Quỳnh đã có bài nói ấn tượng với chủ đề về “Âm nhạc truyền thống và hiện đại, chúng ta nên chọn gì” trên sân khấu TEDxYouth@Hanoi cách đây không lâu, thu hút được sự quan tâm của công chúng với hơn 23.000 lượt xem trên Youtube. Với nhiều người, được đứng trên sân khấu TEDxYouth@Hanoi là một niềm tự hào lớn mà có lẽ, Diễm Quỳnh cũng hiểu và vô cùng trân trọng cơ hội này. 

Trong không khí những ngày đầu năm mới, nơi mỗi người có thể cảm nhận được rõ nét nhất những cảm thức hiện đại và truyền thống đang hòa vào nhau trong dòng chảy cuộc sống, chúng tôi đã có dịp trò chuyện với Diễm Quỳnh. 

1. Xin chào Diễm Quỳnh. Gần đây, bài nói của Diễm Quỳnh trên TEDx được mọi người biết tới và chia sẻ rộng rãi, bạn có thể chia sẻ về nội dung cũng như thông điệp muốn truyền tải qua câu chuyện về 

Trong hội thảo đã diễn ra của TEDxYouth@Hanoi, mình đã rất vinh dự khi được mời làm diễn giả để nói về chủ đề “Bảo tồn âm nhạc cổ truyền của Việt Nam”. Là một học sinh trung học được tiếp cận nền giáo dục quốc tế, cơ hội của mình và các bạn cùng trang lứa được tiếp xúc với nền âm nhạc dân tộc gần như rất hạn chế. Những thể loại âm nhạc mình nghe hàng ngày là hiphop, indie, pop - nền âm nhạc của thế hệ trẻ gen Z, chứ không phải là chèo, quan họ hay ca trù. Khi người trẻ bớt quan tâm tới những giá trị truyền thống, nền âm nhạc cổ truyền Việt Nam dần lãng quên và biến mất. Âm nhạc dân gian, kỳ thực, là một kho tàng văn hóa, chứa đựng nhiều tầng sâu suy nghĩ, cảm xúc của cả một thế hệ đi trước. 

Lý do mình chọn chia sẻ chủ đề này là vì vào chuyến học tập trải nghiệm thường niên của Olympia tại Huế tháng 11/2019, cả khối đã được lắng nghe ca trù Huế. Lúc đấy, mình mới nhận ra rằng bản thân đã bỏ sót rất nhiều vì đã không nghe nhạc cổ truyền nhiều hơn.

2. Cơ duyên nào đã đưa Diễm Quỳnh tới với TEDxYouth@Hanoi và cảm xúc của Quỳnh khi được đứng trên sân khấu lớn như vậy? 

Trước đấy, mình từng được giải nhất trong cuộc thi TedxGPA và đó chính là bệ phóng giúp mình tiếp tục có cơ hội đứng trên sân khấu của TEDxYouth@Hanoi. Vào thời điểm đó, cô Mỹ Linh - giáo viên dạy tiếng Anh, đã giới thiệu và hỗ trợ mình trong suốt quá trình tham gia cuộc thi. 

Với những sân khấu lớn như vậy, mình nghĩ ai lần đầu cũng sẽ hồi hộp và lo lắng, sợ mình nói vấp hay có gì sai. Nhưng sau khi hoàn thành bài nói, mình thực sự thấy hạnh phúc vì đã vượt qua được nỗi sợ của chính bản thân mình. 

3. Truyền thống và hiện đại tưởng chừng như mang yếu tố đối lập nhưng thực tế, nó có sự hoà hợp rất tinh tế. Trước ngưỡng cửa năm mới, Diễm Quỳnh có nhìn nhận gì về ngày Tết Việt và cách ngày Tết đang được hiện đại hoá hơn? 

Như mình đã chia sẻ trong bài nói về âm nhạc truyền thống và hiện đại, những giá trị được coi là truyền thống của Việt Nam không cần thiết phải gò bó và được thể hiện giống y hệt từ thế kỷ này qua thế kỷ khác. Các giá trị truyền thống Việt Nam như văn hoá Tết có tính tiếp biến, đổi thay qua nhiều năm để phù hợp với người Việt trong từng thời điểm cụ thể. Tất nhiên, những biến thể này phải văn minh, lịch sự và vẫn giữ được nét tôn nghiêm trong văn hoá Tết. 

4. Bản sắc Việt là một yếu tố được chú trọng trong chương trình nhà trường Olympia. Diễm Quỳnh có nghĩ đây là một điều quan trọng với học sinh Việt Nam hay không và bản thân Quỳnh đang thể hiện điều đó như thế nào? 

Mình thấy rằng bản sắc Việt là một điều rất quan trọng với học sinh Việt Nam; đó là lý do trong chương trình học, đặc biệt là các môn xã hội tại Olympia, các thầy cô rất chú trọng vào yếu tố bản sắc Việt. Chuyến đi Huế của cả khối mình năm ngoái cũng là cách để học sinh có thể nhìn nhận bản sắc Việt một cách trực quan và tường tận nhất. Thông qua các bài học về bản sắc Việt, học sinh có thể hiểu hơn về cội nguồn trong hành trình bước tới tương lai.

5. Chỉ còn vài tháng nữa, Diễm Quỳnh sẽ tốt nghiệp. Hành trang văn hoá Diễm Quỳnh muốn mang tới bạn bè thế giới là gì? 

Cũng như nhiều học sinh Olympia khác, mình dự định sẽ đi du học sau khi tốt nghiệp. Có lẽ, trong hành trang văn hóa mang ra nước ngoài của bản thân, mình muốn chia sẻ tới bạn bè những bài hát cổ truyền của Việt Nam, những truyện cổ dân gian được truyền lại sau bao nhiêu thế hệ và cả những truyền thống gia đình tốt đẹp vào dịp Tết. Trong một xã hội hiện đại với những giá trị toàn cầu hóa, người ta sẽ nhớ tới bạn là ai với dấu ấn và bản sắc văn hóa riêng, đại diện cho một dân tộc.

6. Với bề dày thành tích đã đạt được, đâu là điều khiến Diễm Quỳnh tự hào nhất trong những năm vừa qua?

Điều khiến mình tự hào nhất trong những năm vừa qua chính là cơ hội đứng trên sân khấu TEDx. Đó không chỉ là cơ hội đứng dưới ánh đèn sân khấu, nói trước rất đông người hay trở nên nổi tiếng; TEDx giúp mình vượt qua nỗi sợ trong chính bản thân mình, gửi đi những thông điệp tích cực, mang tình yêu văn hóa và những giá trị Việt trong chính mình tới đông đảo công chúng. 

Ngoài ra, mình từng tham gia nhiều rất giải tranh biện trong nước và quốc tế cũng như được giải trong các cuộc thi về khởi nghiệp. 

7. Kỷ nguyên 4.0 đang khiến nhiều giá trị văn hoá bị xoá mờ; theo Diễm Quỳnh, người trẻ có trách nhiệm như thế nào trong việc tiếp nối các giá trị truyền thống của dân tộc? 

Người trẻ nên có trách nhiệm bảo tồn các giá trị truyền thống. Trong những năm tháng còn ngồi trên ghế nhà trường, chỉ cần hiểu được văn hóa truyền thống và tầm quan trọng của nó đã là một sự đóng góp tích cực phù hợp với lứa tuổi, để tiếp nối những di sản được thế hệ đi trước truyền lại.