Thuyết đa trí tuệ Howard Gardner: Tái định nghĩa tài năng

Thuyết đa trí tuệ là một trong những lý thuyết giáo dục quan trọng nhất trong thế kỷ 20, được đưa ra bởi nhà tâm lý học người Mỹ Howard Gardner vào năm 1983. Lý thuyết này đã làm thay đổi cách mà chúng ta hiểu và đánh giá trí thông minh, mở ra những hướng tiếp cận mới mẻ trong giáo dục và phát triển cá nhân.

Howard Gardner nhận định như thế nào về trí thông minh?

Thuyết đa trí tuệ của Howard Gardner là một lý thuyết được phát triển bởi nhà tâm lý học người Mỹ Howard Gardner. Lý thuyết được công bố trong cuốn sách Frames of Mind vào năm 1983. Thuyết đa trí tuệ thay đổi cách nhìn nhận về trí thông minh, rằng không có một khái niệm đơn lẻ nào có thể đo lường hết trí thông minh của con người.

Theo Gardner, trí thông minh không chỉ đơn thuần được đánh giá qua các bài kiểm tra IQ. Trí thông minh còn phải dựa vào khả năng giải quyết vấn đề hoặc tạo ra các sản phẩm có giá trị trong một hay nhiều môi trường văn hóa. Gardner phân loại trí thông minh thành 8 dạng khác nhau, phản ánh một khía cạnh riêng biệt của năng lực con người.

Thuyết đa trí tuệ của Howard Gardner

Trí thông minh nội tâm (Intrapersonal Intelligence)

Trí thông minh nội tâm là khả năng tự nhận thức, thấu hiểu sâu sắc về cảm xúc, mục tiêu, và nhu cầu cá nhân. Những người có trí thông minh nội tâm cao thường có khả năng phản ánh và phân tích bản thân một cách sâu sắc. Họ hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của mình và có khả năng tự kiểm soát cảm xúc. Loại trí thông minh này đặc biệt quan trọng trong việc phát triển sự tự tin và xây dựng các chiến lược để đạt được mục tiêu cá nhân. Nhà tâm lý học, nhà văn, hay nhà tư vấn tâm lý thường là những người có trí thông minh nội tâm phát triển.

Trí thông minh hình ảnh - không gian (Spatial Intelligence)

Trí thông minh hình ảnh - không gian là khả năng nhận thức, tưởng tượng và thao tác trong không gian ba chiều. Người sở hữu loại trí thông minh này có khả năng tư duy về hình ảnh, màu sắc, bố cục và thường giỏi trong việc quan sát chi tiết, sáng tạo ra các ý tưởng không gian. Họ có thể trở thành kiến trúc sư, họa sĩ, nhà thiết kế đồ họa, hay nhiếp ảnh gia. Trí thông minh không gian còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình dung các vật thể và sự kiện từ nhiều góc độ khác nhau. Từ đó, người có trí thông minh này có thể tạo ra sự sáng tạo trong việc xây dựng và phát triển các sản phẩm nghệ thuật.

Trí thông minh vận động thể chất (Bodily-Kinesthetic Intelligence)

Trí thông minh vận động thể chất là khả năng sử dụng cơ thể để thực hiện các hành động một cách khéo léo, nhanh nhẹn. Những người có trí thông minh vận động cao có khả năng sử dụng toàn bộ cơ thể hoặc các bộ phận cụ thể như tay, chân để giải quyết các vấn đề hoặc thực hiện những kỹ năng phức tạp. Vận động viên, vũ công, nghệ nhân hay diễn viên đều là những người phát triển loại trí thông minh này. Khả năng phối hợp các bộ phận cơ thể một cách linh hoạt và chính xác là yếu tố quan trọng trong việc điều khiển hành động của họ.

Trí thông minh âm nhạc (Musical Intelligence)

Trí thông minh âm nhạc là khả năng cảm nhận, phân tích và sáng tạo âm nhạc. Người có trí thông minh âm nhạc cao thường có thể dễ dàng nhận ra giai điệu, nhịp điệu, âm thanh và có khả năng sáng tác, biểu diễn âm nhạc. Họ có thể trở thành những nhạc sĩ, ca sĩ, nhà soạn nhạc, hay nhạc trưởng. Trí thông minh này không chỉ giúp họ cảm thụ âm nhạc một cách tinh tế mà còn thể hiện khả năng cảm nhận âm thanh, hòa âm và biến nó thành những sản phẩm nghệ thuật độc đáo.

Trí thông minh ngôn ngữ (Linguistic Intelligence)

Trí thông minh ngôn ngữ là khả năng sử dụng ngôn từ một cách hiệu quả, cả trong việc viết lẫn nói. Người có trí thông minh ngôn ngữ cao thường giỏi trong việc diễn đạt ý tưởng, suy nghĩ của mình thông qua lời nói hoặc chữ viết. Họ có thể trở thành nhà văn, nhà báo, nhà diễn thuyết, hay luật sư. Kỹ năng ngôn ngữ giúp họ hiểu rõ và vận dụng ngữ pháp, từ vựng một cách linh hoạt, truyền tải thông điệp một cách chính xác và dễ hiểu.

Trí thông minh logic - toán học (Logical-Mathematical Intelligence)

Trí thông minh logic - toán học là khả năng suy luận logic, phân tích và xử lý các vấn đề liên quan đến con số, dữ liệu. Những người có trí thông minh này thường giỏi trong việc giải quyết các bài toán phức tạp, phân tích và đánh giá thông tin một cách có hệ thống. Họ có thể trở thành nhà toán học, kỹ sư, lập trình viên, hay nhà khoa học. Loại trí thông minh này liên quan trực tiếp đến khả năng lập luận chặt chẽ, giúp họ đưa ra các phán đoán chính xác và giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả.

Trí thông minh thiên nhiên (Naturalist Intelligence)

Trí thông minh thiên nhiên là khả năng nhận thức và tương tác với môi trường tự nhiên. Người có trí thông minh thiên nhiên phát triển thường rất nhạy cảm với các yếu tố tự nhiên như thực vật, động vật, thời tiết, và có khả năng phân loại và nhận biết các yếu tố này một cách chính xác. Họ có thể trở thành nhà sinh học, nông dân, nhà nghiên cứu môi trường, hoặc nhà bảo tồn thiên nhiên. Khả năng thấu hiểu và kết nối với tự nhiên giúp họ có cái nhìn sâu sắc hơn về các hệ sinh thái và bảo vệ môi trường.

Trí thông minh xã hội (Interpersonal Intelligence)

Trí thông minh xã hội là khả năng hiểu và tương tác với người khác. Người có trí thông minh xã hội cao có khả năng thấu hiểu cảm xúc, động lực và hành vi của người khác. Họ thường giỏi giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết xung đột. Những nghề như nhà tư vấn, nhà đàm phán, lãnh đạo, hoặc giáo viên sẽ phù hợp với người có trí thông minh xã hội. Vì những ngành nghề này thường yêu cầu khả năng xã hội cao để tạo dựng mối quan hệ và thúc đẩy sự hợp tác. Trí thông minh xã hội giúp họ nắm bắt tâm lý và hành động của người khác, để đưa ra những cách ứng xử và giao tiếp hiệu quả.

The Olympia Schools đã ứng dụng thuyết đa trí tuệ vào giảng dạy như thế nào?

Tại trường Phổ thông liên cấp Olympia, triết lý "Vì mỗi đứa trẻ là một cá thể và có những tiềm năng riêng" luôn được coi là kim chỉ nam trong mọi hoạt động giáo dục. Do vậy, nhà trường luôn tôn trọng và tạo điều kiện tối đa để học sinh có thể phát triển theo hướng riêng của mình thông qua các chương trình giáo dục độc đáo, giúp các em khai phá và phát huy được tiềm năng của mình. 

Ngoài chương trình các môn học chính thức, The Olympia Schools còn phát triển các chương trình học đặc thù chỉ có tại Olympia. Điều này giúp các em có cơ hội khai phá và rèn luyện trí thông minh của mình.

Chương trình LiFE - Học từ cuộc sống, lớn từ trải nghiệm 

Chương trình LiFE (Learning in Fostering Environment) là điểm nhấn nổi bật tại The Olympia Schools. LiFE giúp học sinh khám phá bản thân thông qua trải nghiệm thực tế, sống chung với mọi người và tương tác với thế giới xung quanh. Mỗi học sinh có những tiềm năng riêng và thông qua LiFE, các em được khuyến khích tự tìm ra cách lý giải, giải quyết vấn đề trong cuộc sống dưới sự hướng dẫn của giáo viên và các chuyên gia giáo dục. 

Chương trình này bao gồm 3 phần chính, gồm: Hoạt động chủ nhiệm/cố vấn trường học, Hoạt động học sinh và Chương trình LiFE theo chủ đề. Qua từng phần, học sinh được rèn luyện và phát triển toàn diện các năng lực và phẩm chất cá nhân. Từ cấp tiểu học đến trung học phổ thông, LiFE mang đến những hoạt động phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Chương trình giúp học sinh không chỉ phát triển tư duy sáng tạo mà còn rèn luyện tinh thần trách nhiệm, kỹ năng hợp tác và tư duy phản biện. Nhờ đó, các em có cơ hội phát triển trí thông minh như vận động thể chất, thiên nhiên, xã hội…

Chương trình Vượt thử thách - Thúc đẩy tinh thần kiên trì và vượt khó 

Bên cạnh việc phát triển kiến thức và kỹ năng sống, The Olympia Schools còn đặc biệt chú trọng đến việc rèn luyện ý chí và tinh thần vượt khó cho học sinh thông qua chương trình “Vượt thử thách”. Đây là chương trình nhằm giúp học sinh đối mặt với những khó khăn, thúc đẩy tính kiên trì và khả năng làm việc dưới áp lực. 

Thông qua các bài tập thể chất, trò chơi nhóm và hoạt động ngoài trời, học sinh được khuyến khích vượt qua giới hạn của bản thân, phát triển khả năng tư duy linh hoạt và xây dựng sự tự tin. Các hoạt động này giúp thúc đẩy sự phát triển trí thông minh vận động thể chất của các em. Đặc biệt, chương trình này không chỉ giúp các em rèn luyện thể chất mà còn phát huy khả năng lãnh đạo, kỹ năng làm việc nhóm và tinh thần đồng đội. Tất cả các trải nghiệm góp phần hình thành nền tảng vững chắc để học sinh có thể đối mặt với những thách thức trong cuộc sống sau này. 

Chương trình Giáo dục thể chất và Sáng tạo nghệ thuật

Chương trình Giáo dục thể chất

Chương trình Giáo dục thể chất của Olympia được triển khai dựa trên chương trình bản quyền CATCH (Coordinated Approach to Child Health – Chương trình Sức khỏe trẻ em toàn diện) đến từ Hoa Kỳ. Đây là một mô hình tiên tiến, giúp các em học sinh không chỉ tập luyện các kỹ năng thể thao mà còn hiểu rõ về dinh dưỡng, sức khỏe và cách duy trì lối sống lành mạnh trong cuộc sống hàng ngày.

Tại Olympia, học sinh được tham gia nhiều môn thể thao đa dạng, giúp học sinh có cơ hội khám phá, phát triển sở thích và năng lực cá nhân. Đồng thời giúp các em tăng cường thể lực và rèn luyện sự kiên nhẫn, kỷ luật. Các môn thể thao được giảng dạy bởi những vận động viên chuyên nghiệp, từng tham gia thi đấu quốc tế ở nhiều bộ môn thể thao. Họ không chỉ có chuyên môn giảng dạy vững vàng mà còn mang lại cho học sinh những kinh nghiệm thực tế quý báu từ các đấu trường thể thao. 

Chương trình Sáng tạo nghệ thuật

Chương trình Âm nhạc tại Olympia không chỉ giáo dục tình yêu quê hương, đất nước qua các bài dân ca mà còn tạo cơ hội để học sinh học tập âm nhạc hàn lâm và âm nhạc hiện đại thế giới. Học sinh được học cách cảm thụ âm nhạc, phát triển khả năng tưởng tượng, liên tưởng, sáng tạo và biểu đạt ngôn ngữ cơ thể. Không gian âm nhạc tại Olympia được mở rộng quy mô vượt ra khỏi lớp học, thông qua các buổi biểu diễn nghệ thuật trên các sân khấu lớn tại nhà hát Olympia và các chương trình hợp xướng quốc tế thường niên tại châu Âu.

Chương trình Mỹ thuật tại trường giúp học sinh nâng cao hiệu quả học tập, kích thích sự sáng tạo và tư duy tưởng tượng, góp phần mở rộng nhận thức về văn hoá, xã hội, lịch sử, địa lí. Chương trình học phong phú về chất liệu và hình thức thể hiện, với các hoạt động đa dạng trong các lớp học tạo hình và Mỹ thuật ứng dụng. Các tác phẩm mỹ thuật của học sinh Olympia được đánh giá cao trong các triển lãm và đã nhận được nhiều giải thưởng tại các kỳ thi trong nước và quốc tế.

Chương trình phát triển con người và hướng nghiệp  

Chương trình phát triển con người và hướng nghiệp của The Olympia Schools là một phần quan trọng trong việc giúp học sinh khám phá và phát triển tối đa tiềm năng của bản thân. Olympia không chỉ tập trung vào việc giảng dạy kiến thức mà còn hướng tới việc phát triển toàn diện các kỹ năng cá nhân, xã hội, cũng như định hướng nghề nghiệp tương lai cho học sinh.

Chương trình phát triển con người toàn diện 

The Olympia Schools chú trọng phát triển các kỹ năng cảm xúc – xã hội, giúp học sinh không chỉ học tập tốt mà còn biết cách quản lý cảm xúc, xây dựng các mối quan hệ lành mạnh và có ý thức về bản thân. Những kỹ năng này được tích hợp vào các giờ học kỹ năng mềm, sinh hoạt ngoại khóa và lồng ghép vào văn hóa trường học. Chương trình này giúp học sinh có cơ hội thúc đẩy sự thông minh xã hội, nội tâm trong mình.

Chương trình hướng nghiệp từ sớm 

Olympia là một trong những trường đầu tiên tại Việt Nam sở hữu Văn phòng Tư vấn Đại học, Du học và Hướng nghiệp (UCC), giúp học sinh định hướng nghề nghiệp từ giai đoạn sớm và xây dựng kế hoạch phát triển cá nhân rõ ràng. 

Chương trình hướng nghiệp của Olympia được phát triển dựa trên các lý thuyết hướng nghiệp uy tín như: 

• Lý thuyết phát triển của Donald Edwin Super: Giúp học sinh hiểu rõ rằng nghề nghiệp không chỉ là lựa chọn ngay lập tức mà là một quá trình phát triển liên tục. 

• Lý thuyết hệ thống: Nhấn mạnh sự tương quan giữa cá nhân và môi trường sống, giúp học sinh nhận biết các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển nghề nghiệp. 

• Lý thuyết Holland: Dựa trên sở thích và tính cách cá nhân, giúp học sinh lựa chọn ngành nghề phù hợp với bản thân. 

Văn phòng UCC đảm bảo học sinh tự chủ trong quyết định của mình. Với sự hỗ trợ của trường, phụ huynh và các chuyên gia tư vấn, học sinh sẽ học cách tự tìm hiểu thông tin, phân tích các lựa chọn và đưa ra quyết định đúng đắn về tương lai học tập và nghề nghiệp của mình. 

Ngoài việc định hướng nghề nghiệp, UCC còn hỗ trợ học sinh trong việc xin học bổng và nộp đơn vào các trường đại học hàng đầu thế giới. Với mạng lưới liên kết rộng rãi và đội ngũ chuyên viên tư vấn giàu kinh nghiệm, học sinh Olympia được đảm bảo có bộ hồ sơ chất lượng và được hỗ trợ toàn diện trong quá trình chuẩn bị và nộp đơn. 

Kết luận

Thuyết đa trí tuệ của Howard Gardner đã mở ra một cách nhìn mới về khả năng của con người, khuyến khích sự tôn trọng và phát triển tất cả các loại trí thông minh thay vì chỉ tập trung vào một loại trí thông minh duy nhất. Mỗi người đều có một tổ hợp trí thông minh khác nhau, và khi được nhận diện và phát triển đúng cách, trẻ có thể đóng góp tối đa cho xã hội và môi trường xung quanh.

----------------------

TRƯỜNG PHỔ THÔNG LIÊN CẤP SONG NGỮ OLYMPIA

Tiên phong trong xây dựng và đổi mới chương trình giáo dục theo định hướng phát triển năng lực tại Việt Nam, Olympia tự hào là đơn vị dẫn đầu trong tiếp cận và vận dụng các nội dung, phương pháp giáo dục hiện đại của thế giới để học sinh Olympia tự tin bước ra thế giới với tri thức, kĩ năng, phẩm chất và năng lực của những công dân toàn cầu, bên cạnh việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Việt.
Địa chỉ: Khu đô thị mới Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Hotline: 093 4525 889
Website: https://theolympiaschools.edu.vn/