Tính lượng calo trong bữa ăn: Khi toán học mang “hơi thở” của cuộc sống

Học toán có lẽ không chỉ để làm một bài thi, vượt qua một bài kiểm tra; đó có thể đơn giản là tính tiền đi chợ hàng ngày, làm sao để xác định được chiều cao của một cái cây hay thực tế hơn là tính toán lượng calo trong đồ ăn hàng ngày. Một buổi trò chuyện với cô Mỹ Anh, giáo viên toán THCS Olympia sẽ giúp phụ huynh và học sinh có thêm những góc nhìn về môn học tưởng cũ mà vẫn luôn đầy mới mẻ này.

Trái với câu chuyện về những giờ dạy học online uể oải, nhiều trục trặc vẫn xuất hiện trên báo chí, mạng xã hội, giờ dạy Toán của cô Mỹ Anh diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động, thu hút sự chú ý và tham gia của học sinh. Được “dự giờ” tiết toán của cô Mỹ Anh mới thấy được những phương pháp mới mẻ được áp dụng để tạo sự hứng thú và chủ động cho các bạn học sinh. Cô Mỹ Anh chia sẻ:

“Trong tiết Toán Tiếng Anh về các phép tính với số tự nhiên vừa qua, trong hoạt động đầu tiên, các bạn học sinh được tham gia vào một trò chơi tương tác để cùng ôn tập lại các từ vựng. Sau đó, sử dụng vốn từ vựng ở trên và các kĩ năng Toán học, học sinh đi vào giải quyết bài toán thực tiễn về tính toán lượng calo trong các bữa ăn. Cuối cùng, dựa vào các thông tin đã cho và kinh nghiệm tính toán ở hoạt động trước, các bạn được làm việc theo nhóm, cùng trao đổi để xây dựng được những bữa ăn với đầy đủ dinh dưỡng và có lượng calo phù hợp.”

Mục tiêu của giờ toán học không còn đơn thuần là truyền thụ kiến thức toán hay khả năng tư duy nhờ công cụ là toán học, học sinh còn có khả năng tư duy thực tế khi nhìn thấy ứng dụng của toán trong cuộc sống cũng như tư duy Tiếng Anh trong toán học, không đơn thuần chỉ còn là sử dụng tiếng Anh để học toán.

Những mẩu chuyện nhỏ của toán học: Tính lượng calo trong đồ ăn

Việc ứng dụng toán học trong thực tế là điều cần thiết trong việc giảng dạy. Bài toán đặt ra với các thầy cô là làm sao có thể đưa những bài toán thực tế với minh họa trực quan cho học sinh. Hạn chế về mặt minh họa trực quan, việc học online khiến giáo viên gặp khó khăn trong việc thiết kế bài giảng phù hợp.

“Hình thức học này cũng tạo ra những khó khăn nhất định như giáo viên khó kiểm soát được hoạt động của học sinh trong giờ học, học sinh thì dễ bị mất tập trung và làm việc riêng.  Ở Olympia, nhà trường cũng đã có những thích ứng kịp thời để đảm bảo việc học online của học sinh được diễn ra một cách thuận lợi nhất. Các giáo viên ở trường ngoài việc đảm bảo nội dung dạy học cũng rất nỗ lực tận dụng tối ưu những công cụ đã có và tìm tòi những công cụ giảng dạy mới để kích thích sự hứng thú tham gia của học sinh. Ngoài những tiết học cố định, các thầy cô cũng tận dụng khung giờ phụ đạo để hỗ trợ các bạn gặp khó khăn.”

Trong môn Toán nói riêng, việc giải quyết các bài toán thực tế là một cách rất tốt để hình thành năng lực tư duy, lập luận Toán học, năng lực mô hình hóa và năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Việc được thấy kiến thức mình đang học được áp dụng vào thực tế như thế nào sẽ khiến các bạn học sinh được củng cố niềm tin và gia tăng nhu cầu học tập hơn. 

“Với tiết học về phép tính với số tự nhiên, thay vì cho học sinh tính giá trị biểu thức để tăng cường kỹ năng tính toán, tôi đưa ra một bảng các loại đồ ăn và lượng calo tương ứng trên một đơn vị thức ăn. Từ đó, các tình huống thực tế được đưa ra rằng khi mình ăn ngần này đồ ăn này thì mình đã nạp vào cơ thể bao nhiêu calo. Các bạn học sinh ở đây vừa phải lọc ra những thông tin cần thiết, vừa phải tìm cách sử dụng thông tin cùng với các phép tính đã học để tính được lượng calo trong bữa ăn đó. Để rồi từ việc biết cách tính toán lượng calo, học sinh có thể tự tìm hiểu lượng calo trong các loại thức ăn mình tiêu thụ hàng ngày và đưa ra những điều chỉnh phù hợp trong chế độ ăn của mình.”

Cô Mỹ Anh cùng học sinh

Cô Mỹ Anh cũng chia sẻ ban đầu chưa quen, một số bạn học sinh sẽ khá ngại ngần vì nghĩ những bài toán thực tế sẽ phức tạp. Tuy nhiên, bằng việc nâng dần mức độ từ dễ đến khó, kết hợp cùng việc sử dụng 4 bước giải quyết vấn đề và bảng hỏi của Polya trong quá trình phân tích và giải bài tập của giáo viên, các bạn học sinh sẽ ngày càng phát triển được năng lực giải quyết vấn đề và từ đó sự hứng thú khi được giải quyết các bài toán thực tiễn của các bạn học sinh cũng được tăng dần.

Khi Tiếng Anh song hành cùng toán học

Năng lực sử dụng ngoại ngữ mà cụ thể ở đây là Tiếng Anh là một trong những năng lực không thể thiếu đối với một công dân tương lai của thế kỷ 21. Việc học sinh học Toán bằng Tiếng Anh nói riêng và các môn học khác bằng Tiếng Anh nói chung là một cách tốt để học sinh được luyện tập và thực hành ngoại ngữ. Không những thế, khi học các môn học khác bằng Tiếng Anh, học sinh cũng có thêm vốn thuật ngữ vô cùng phong phú cũng như các nguồn tài liệu để đào sâu hơn kiến thức môn học cho bản thân.

Tiếng Anh song hành cùng toán học tại Olympia

Chương trình môn Toán tại Olympia được xây dựng theo định hướng phát triển năng lực, dựa trên việc tích hợp chương trình giáo dục phổ thông môn Toán 2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo với chương trình môn Toán theo tiêu chuẩn Common Core State Standards (CCSS) của Hoa Kỳ. Điều này tạo ra điểm đặc biệt cho việc dạy học Toán bằng Tiếng Anh ở chỗ học sinh không phải học những kiến thức, kĩ năng tách biệt với môn Toán bằng Tiếng Việt mà được sử dụng những kiến thức, kĩ năng đã học ở Tiếng Việt để tập trung phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ Tiếng Anh trong môn Toán, năng lực mô hình hoá toán học, năng lực giải quyết vấn đề toán học thông qua những bài toán thực tiễn bằng Tiếng Anh.

“Khi dạy toán cho học sinh bằng Tiếng Anh, cách giáo viên sử dụng ngôn ngữ Tiếng Anh để giao tiếp và hướng dẫn cho học sinh rất quan trọng. Việc sử dụng các câu từ có độ khó cao mặc dù nghe rất hay nhưng chưa chắc học sinh đã có thể hiểu hết nội dung mà giáo viên muốn truyền tải. Thay vào đó, giáo viên cần bắt đầu từ những ví dụ minh họa cụ thể, từ những từ vựng, cấu trúc học sinh đã biết để từ đó giới thiệu những nội dung mới, cấu trúc diễn đạt, cách lập luận mới bằng Tiếng Anh. Khi giải quyết các bài toán lời văn cũng vậy, trước khi đi vào làm bài, giáo viên cần đảm bảo học sinh đã hiểu rõ nội dung của bài toán bằng cách đặt câu hỏi kiểm tra, gạch chân dưới các từ khóa hay vẽ mô hình tóm tắt lại. Chỉ khi học sinh hiểu nhiệm vụ và nội dung, các hoạt động học tập mới diễn ra một cách hiệu quả được,” cô Mỹ Anh chia sẻ kinh nghiệm để dạy toán bằng tiếng Anh hiệu quả. 

Tri thức là sức mạnh và việc dạy Toán hay các môn học khác bằng Tiếng Anh chính là cách ta mở ra cho học sinh thêm cơ hội để tiếp cận những tri thức mới, những sức mạnh mới. Khi nhìn nhận theo góc độ này thì dù là học tập trong nước hay đi du học thì đây vẫn là một cách rất tốt để các em học sinh được phát triển một cách toàn diện hơn.