Vượt thử thách tại Olympia: Để học sinh vượt qua giới hạn của bản thân và rèn tính kiên định

Là một chương trình giáo dục được triển khai đồng bộ ở cả ba cấp học tại trường PTLC Olympia, Vượt thử thách đã tạo ra những trải nghiệm giúp học sinh vượt qua giới hạn của bản thân, kiên định đối diện với thử thách và tiếp thu được nhiều bài học quan trọng.

Tại trường PTLC Olympia, việc triển khai áp dụng các mô hình, chương trình học tập tiên tiến đã được thực hiện trong nhiều năm qua nhằm tạo ra những trải nghiệm học tập tối ưu và phù hợp với học sinh trong bối cảnh xã hội nhiều biến động. Tuy nhiên, không chỉ đưa những mô hình học tập mới về Olympia, các thầy cô còn chủ động sáng tạo, tìm tòi nghiên cứu để thiết kế ra những chương trình học tập đặc biệt. Sự ra đời của Vượt thử thách như một minh chứng cho tinh thần cầu thị, không ngừng thay đổi để giáo dục toàn diện hơn.

Được triển khai chính thức trong 2 năm qua, bắt đầu từ bậc Trung học phổ thông tiến tới nhân rộng ra với cả khối Trung học cơ sở và tiểu học, Vượt thử thách đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng các giáo viên, học sinh và phụ huynh. Tập trung vào hai mục đích chính “Rèn ý chí, luyện kiên định” và “Rèn trách nhiệm, luyện hợp tác”, Vượt thử thách tạo ra không gian thử thách không chỉ cho học sinh mà cả với giáo viên hay phụ huynh.

Vượt thử thách: Nơi học sinh được thử thách cả về thể chất và tinh thần

Nếu đã từng theo dõi các chương trình sinh tồn ngoài trời nổi tiếng ở nước ngoài, bạn sẽ thấy Vượt thử thách có nhiều điểm tương đồng. Tuy nhiên, thay vì tạo ra những chương trình sinh tồn đơn thuần, tập trung vào vấn đề và giải quyết, Vượt thử thách đã được tái thiết kế để mang tính giáo dục cao hơn. Mỗi trải nghiệm đều được thiết kế với bài học cụ thể, học sinh được học tập xuyên suốt quá trình. Chương trình được thiết kế với sự tham khảo từ hai mô hình học tập, hoạt động chính: Học tập trải nghiệm và các chương trình hướng đạo sinh. Học tập trải nghiệm tập trung vào tính tự định hướng, đối lập với việc học tập được sắp xếp; mọi quyết định của học sinh đều do giáo viên quyết định. Thông qua học tập trải nghiệm, học sinh được đặt mình trong những hoàn cảnh thực tế để thử thách bản thân. Việc kết hợp đặc điểm của các chương trình hướng đạo sinh giúp tập trung vào tính lãnh đạo và khả năng hợp tác - yếu tố quan trọng tạo nên thành công của chương trình Vượt thử thách. 

Một lần tham gia thử chương trình Vượt thử thách, bạn sẽ hiểu được những thách thức cả về thể chất và tinh thần học sinh phải vượt qua trong thời gian từ 1-2 ngày. Chương trình được thiết kế dựa theo nhu cầu, thể trạng của học sinh, độ khó và thời gian trải nghiệm tăng tiến từ bậc Tiểu học tới Trung học phổ thông. Ví dụ, ở bậc tiểu học, học sinh sẽ phải đi bộ quãng đường 2km trong vòng từ 1,5 - 2 tiếng, học sinh trung học cơ sở phải đi bộ quãng đường 3-4km trong thời gian 2,5 - 3 tiếng thì quãng đường cho học sinh trung học phổ thông kéo dài từ 5-6km trong thời gian 3,5 - 4 tiếng với nhiều thử thách trên đường hơn. 

Ở bậc tiểu học, tính hướng dẫn và định hướng tổ chức vẫn đậm nét thì lên tới bậc trung học phổ thông, tính lãnh đạo và hợp tác được đẩy mạnh, học sinh phải bàn bạc để lên kế hoạch, phân chia công việc rõ ràng với ít sự tham gia của giáo viên nhất có thể. Các hoạt động như dựng trại, nấu ăn hay những thử thách làm bè trên sông, định hướng đi rừng được đưa vào hoạt động của học sinh trung học phổ thông giúp trải nghiệm đa dạng, đa chiều, truyền tải được nhiều bài học. Tuy nhiên, dù triển khai hoạt động theo hình thức, phương pháp như nào, tính an toàn vẫn được đảm bảo trong toàn bộ chương trình. Vượt thử thách là một hoạt động trải nghiệm nhưng vẫn có tính “học tập”; với một môi trường học tập nằm ngoài khuôn khổ lớp học, sự an toàn của học sinh, cả về mặt thể chất và tinh thần vẫn cần được đề cao. Đảm bảo cho học sinh có được không gian trải nghiệm thực nhưng các thầy cô vẫn phải chú tâm quan sát không phải điều đơn giản với một chương trình quy mô lớn với ảnh hưởng sâu rộng như Vượt thử thách. Khi nhìn lại chương trình trong suốt 2 năm qua, các thầy cô hiểu rằng phương pháp học tập mới mẻ này vẫn đang tạo ra những hiệu quả tích cực với cả cộng đồng học sinh, giáo viên và phụ huynh.

“Việc thay đổi là điều cần thiết trong giáo dục và chương trình “Vượt thử thách” được xây dựng để phù hợp với những thay đổi về nhu cầu kỹ năng, kiến thức, trang bị cho học sinh những điều cần thiết để sẵn sàng bước vào cuộc sống. Sau hai năm triển khai, chúng tôi nhận được rất nhiều lời chia sẻ tích cực cho mô hình học tập này từ cả học sinh, giáo viên và những đồng nghiệp trong ngành giáo dục,” chị Phương Hoài Nga, một thành viên trong nhóm chương trình chia sẻ. 

Hành trang “Vượt thử thách”: Những bài học thực tế cho cuộc sống

Nếu như nhìn vào bức tranh tổng quan, chúng ta có thể đi tới tận cùng ý nghĩa của chương trình. Tuy nhiên, “Vượt thử thách” không nằm ở những lý thuyết xa xôi hay câu chuyện mang tính giáo điều. Mỗi bài học trong chương trình được trao gửi đều cần thiết cho học sinh, giải quyết nhiều vấn đề gặp phải của các bạn trẻ giữa cuộc sống hiện đại. 

Đó là lần đầu tiên nhiều bạn học sinh phải ngủ xa nhà, trong một môi trường khác biệt, có phần không thoải mái, xa rời tiện nghi cuộc sống, tắt điện thoại và không có wifi. Đó là lần đầu tiên nhiều em biết nhóm lửa, nấu một bữa ăn cho bạn bè. Đó là lần đầu tiên nhiều bạn học sinh phải thức dậy vào 4 giờ sáng chuẩn bị cho một hành trình đi bộ dài 7km. Rất nhiều lần đầu tiên, cả với cả học sinh và phụ huynh, đã được ghi nhận sau mỗi hành trình Vượt thử thách của từng khối.

Khi nhìn lại những năng lực và phẩm chất mong muốn học sinh có được bao gồm trách nhiệm, tự chủ, tự phát triển, ý chí kiên định, hợp tác và thích ứng, chúng ta thấy Vượt thử thách đã giúp học sinh mài dũa những viên ngọc phẩm chất của bản thân. 

Vượt thử thách mở ra những bài học về tinh thần hợp tác và thích ứng. Học sinh không thể đi rừng thành công nếu không có những người tiên phong mở đường, người chốt cuối kiểm quân số. Với việc áp dụng phương pháp quản lý theo hàng đội, hợp tác là yếu tố quan trọng cho sự thành công vượt qua các thử thách của học sinh. 

Đi cùng với đó tinh thần hợp tác là bài học về trách nhiệm. Việc một cá nhân không tuân thủ có thể ảnh hưởng tới tất cả đồng đội. Sự nghiêm túc với từng nhiệm vụ là điều được mong đợi ở học sinh; các bạn không chỉ chịu trách nhiệm với bản thân mà cả những người xung quanh. Đây là điều quan trọng trong cuộc sống, giúp học sinh hiểu rằng chúng ta không đơn độc hay có thể sống cho riêng mình trong quãng đường tương lai. 

Sẽ là thiếu sót nếu không kể đến ý chí kiên định, một bài học đi cùng câu nói của nhiều học sinh mỗi khi hoàn thành xong thử thách: “Em không nghĩ là mình có thể hoàn thành được thử thách này.” Không ai nghĩ mình có thể đi bộ 7km vào sáng sớm hay vượt qua được nỗi sợ độ cao để chinh phục ngọn đồi thành công trước khi trời tối. Vượt thử thách là nơi đánh thức bản lĩnh, giúp học sinh nhận ra tiềm năng của bản thân lớn như thế nào khi đối mặt với khó khăn trong cuộc sống.

Không còn là một chương trình ngoại khóa hay môn tự chọn khi giờ đây, Vượt thử thách đã trở thành một chương trình thường niên cho học sinh toàn trường. Giá trị của Vượt thử thách không chỉ nằm riêng ở chương trình; tinh thần vượt thử thách, vượt qua giới hạn của bản thân đã được lan tỏa trong toàn cộng đồng Olympia ở tất cả các môn học. Các thầy cô hiểu rằng, mỗi ngày nỗ lực một chút, mỗi người cùng chung tay truyền đi những thông điệp tích cực mới có thể tạo được hiệu quả lâu dài, như cách mọi người đang bắt tay vào xây dựng Vượt thử thách tại Olympia.