Dạy kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh: Từ nhận thức đến hành động

Mỗi năm, đuối nước vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn thương tích ở trẻ em Việt Nam. Nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra chỉ vì các em chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh và nhận thức an toàn khi tiếp xúc với môi trường nước. Tại The Olympia Schools, giáo dục kỹ năng sống là hành trình song hành cùng tri thức. Thông qua các hoạt động thể chất, trải nghiệm thực tế và chương trình LiFE, học sinh được rèn luyện khả năng quan sát, ứng phó và tự bảo vệ bản thân – những yếu tố nền tảng để hình thành bản lĩnh và lối sống an toàn, chủ động.

Thực trạng và nguyên nhân khiến trẻ dễ gặp đuối nước

Thống kê ngắn về tình trạng đuối nước ở trẻ em Việt Nam

Trên thực tế, đuối nước vẫn là nỗi lo lớn đối với trẻ em Việt Nam. Mỗi năm, gần 2.000 trẻ em tử vong vì đuối nước, một con số đau lòng cho thấy bi kịch lẽ ra có thể phòng tránh được.

Tại nhiều vùng nông thôn, ao hồ, sông suối nơi trẻ vui chơi mùa hè chính là những "điểm nguy hiểm tiềm ẩn". Phần lớn các vụ đuối nước xảy ra ngoài cộng đồng, tại ao hồ, sông suối; một số xảy ra trong gia đình hoặc khu vực xây dựng không có rào chắn.

Theo báo cáo của lực lượng Cảnh sát PCCC, năm 2024 cả nước ghi nhận 509 vụ tai nạn đuối nước liên quan đến 636 trẻ em, trong đó 577 em thiệt mạng. Con số này phản ánh khoảng cách lớn giữa kiến thức, kỹ năng và thực hành an toàn.

Nguyên nhân chính

Thiếu kỹ năng an toàn nước: Không ít trẻ em chưa từng được học bơi đúng cách, hoặc chỉ biết bơi trong môi trường an toàn (hồ bơi có người cứu hộ) nhưng thiếu hiểu biết khi đối mặt môi trường tự nhiên. Trẻ dễ chủ quan khi thấy mình biết bơi, nhưng lại không biết cách ứng phó những dòng nước chảy mạnh, chỗ nước sâu bất ngờ hay vùng nước đổi độ sâu từ từ.

Không có người lớn giám sát: Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến đuối nước là sự thiếu giám sát của người lớn, đặc biệt vào mùa hè hoặc khi trẻ chơi gần khu vực nước. Trẻ thường tách nhóm, đi nơi vắng người hoặc tham gia tắm tự phát khi không có người lớn biết bơi đi cùng, điều này làm gia tăng khả năng gặp nguy hiểm.

Tác động tâm lý và thể chất của tai nạn đuối nước đối với trẻ và gia đình

Về thể chất, nếu trẻ không được cứu kịp thời, thiếu oxy có thể dẫn đến tổn thương não, hậu quả kéo dài như suy giảm khả năng vận động, nhận thức hoặc thậm chí tử vong.

Về tâm lý, cả trẻ và gia đình chịu tác động nặng nề: trẻ có thể bị ám ảnh, sợ nước, mất cảm giác an toàn; gia đình chịu nỗi đau mất mát, xáo trộn tâm lý, hối tiếc “giá như biết nhiều hơn, làm hơn nữa để bảo vệ con”.

Nỗi đau này không chỉ dừng lại ở một gia đình mà ảnh hưởng dây chuyền đến cộng đồng, khi những câu chuyện thương tâm được chia sẻ, càng làm nổi bật nhu cầu cấp thiết trong việc phổ biến kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh, để mỗi em trở thành một “mắt xích” giữ an toàn cho chính mình và bạn bè xung quanh.

Kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh cần được trang bị

Không chỉ là một kỹ năng sinh tồn, kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh còn là bài học về sự bình tĩnh, quan sát và ý thức an toàn của mỗi học sinh. Việc được trang bị đúng cách từ sớm giúp các em biết cách bảo vệ bản thân, đồng thời lan tỏa thói quen sống an toàn tới bạn bè và cộng đồng xung quanh.

Nhận biết khu vực nguy hiểm

Bước đầu tiên để phòng tránh đuối nước là nhận diện nguy cơ. Học sinh cần được hướng dẫn cách quan sát biển báo, tránh xa khu vực có dòng nước xoáy, nước chảy mạnh hoặc vùng nước sâu không có rào chắn.

Giáo viên và phụ huynh có thể cùng con phân tích các tình huống thực tế như khi đi dã ngoại, du lịch hay qua cầu, để giúp trẻ hình thành thói quen tự đánh giá mức độ an toàn trước khi đến gần khu vực có nước.

Giữ bình tĩnh và kêu cứu đúng cách

Khi rơi vào tình huống nguy hiểm, giữ bình tĩnh là yếu tố sống còn. Trẻ cần được dạy cách giơ tay cao, kêu to để thu hút sự chú ý, đồng thời giữ cơ thể nổi bằng cách thả lỏng và hít thở đều.

Những kỹ năng tưởng chừng đơn giản này lại là yếu tố quyết định giữa hoảng loạn và cơ hội được cứu kịp thời. Vì vậy, việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp phản xạ của trẻ trở nên tự nhiên hơn.

Cách tự cứu khi rơi xuống nước

Khi chẳng may trượt chân hoặc bị rơi xuống nước, trẻ nên thả lỏng cơ thể, nổi ngửa và tìm điểm bám gần nhất như phao, can nhựa, cành cây, áo phao. Hành động vùng vẫy mạnh dễ khiến trẻ kiệt sức và chìm nhanh hơn.

Việc tập luyện trong môi trường an toàn có giám sát sẽ giúp trẻ hiểu rõ nguyên lý nổi – chìm, cũng như biết cách điều chỉnh hơi thở để giữ được trạng thái ổn định khi gặp sự cố.

Kỹ năng hỗ trợ người khác an toàn

Một nguyên tắc quan trọng là không nhảy xuống nước cứu trực tiếp, nhất là khi chưa được huấn luyện. Học sinh cần được hướng dẫn cách dùng vật dụng hỗ trợ như sào, dây, chai nhựa, phao… để kéo người gặp nạn lên bờ.

Cách ứng cứu an toàn không chỉ giúp bảo vệ tính mạng người khác mà còn tránh tạo ra thêm tình huống nguy hiểm – một kỹ năng cần thiết trong mọi chương trình giáo dục an toàn cho học sinh.

Thực hành kỹ năng thoát hiểm trong học tập và ngoại khóa

Lý thuyết chỉ thực sự có ý nghĩa khi được chuyển hóa thành hành động. Các trường học cần lồng ghép kỹ năng thoát hiểm, bơi an toàn và xử lý tình huống khẩn cấp vào môn Thể chất hoặc các hoạt động ngoại khóa.

Việc để học sinh được trải nghiệm thực tế dưới sự hướng dẫn của giáo viên, huấn luyện viên chuyên môn giúp các em không chỉ biết cách phòng tránh đuối nước mà còn xây dựng được sự tự tin, chủ động – nền tảng cho một lối sống an toàn và khỏe mạnh.

Phụ huynh và nhà trường cần làm gì để phòng ngừa đuối nước

Phòng chống đuối nước cho học sinh không chỉ là việc dạy trẻ bơi, mà là xây dựng một môi trường an toàn và ý thức tự bảo vệ toàn diện. Trong hành trình ấy, vai trò của gia đình và nhà trường là hai mắt xích không thể tách rời.

Phụ huynh – người đồng hành đầu tiên trong giáo dục an toàn nước

Cha mẹ chính là người đặt nền móng cho nhận thức an toàn của trẻ. Việc hình thành ý thức “không chơi gần khu vực nước” cần được lặp lại thường xuyên trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt ở những vùng có sông, hồ, ao, kênh rạch.

Bên cạnh đó, tập huấn kỹ năng cơ bản khi đi bơi, dã ngoại giúp trẻ làm quen với môi trường nước trong điều kiện có kiểm soát. Cha mẹ nên lựa chọn các lớp học bơi có giáo viên hướng dẫn chuyên môn, đồng thời trang bị áo phao và kiến thức về cách ứng xử khi gặp tình huống nguy hiểm.

Quan trọng hơn cả, sự giám sát của người lớn là yếu tố không thể thay thế. Nhiều vụ tai nạn đuối nước đáng tiếc xảy ra chỉ vì vài phút lơ là. Phụ huynh cần luôn theo dõi khi con tham gia hoạt động gần nước, không phó mặc cho sự chủ quan “con biết bơi rồi”.

Nhà trường – nơi rèn luyện kỹ năng và ý thức cộng đồng

Bên cạnh gia đình, nhà trường giữ vai trò định hướng và hệ thống hóa việc học kỹ năng an toàn nước. Việc lồng ghép giáo dục an toàn nước vào chương trình kỹ năng sống giúp học sinh hiểu rõ quy tắc, rèn phản xạ và hành động đúng trong các tình huống khẩn cấp.

Nhiều trường học hiện nay đã tổ chức các buổi tập huấn, mời chuyên gia hướng dẫn thực hành bơi an toàn, thoát hiểm và sơ cứu đuối nước. Đây là những giờ học thiết thực, giúp học sinh không chỉ biết cách bảo vệ bản thân mà còn học được tinh thần tương trợ, nhân ái với người khác.

Song song với đó, nhà trường cần đẩy mạnh truyền thông trong trường học về an toàn nước thông qua bảng tin, chiến dịch truyền thông học đường, hoạt động ngoại khóa, hoặc tuần lễ phòng chống đuối nước. Những thông điệp được nhắc đi nhắc lại bằng hình thức sinh động sẽ dần trở thành thói quen, lan tỏa ý thức sống an toàn trong toàn cộng đồng học sinh.

The Olympia Schools – Đồng hành cùng học sinh trong hành trình an toàn và phát triển toàn diện

The Olympia Schools đặt mục tiêu giáo dục toàn diện, không chỉ giáo dục kiến thức học thuật mà còn nuôi dưỡng kỹ năng sống, trách nhiệm và bản lĩnh. Trong đó, an toàn cá nhân và tự bảo vệ là phần không thể thiếu trong hành trình ấy được lồng ghép khéo léo vào chương trình giáo dục thường nhật.

Chương trình LiFE: Rèn kỹ năng qua trải nghiệm thực tế

LiFE (Learning in Fostering Environment) là một trong những điểm nổi bật trong giáo dục Olympia, giúp học sinh trải nghiệm thực tế, tương tác với môi trường và rèn luyện các kỹ năng cần thiết từ kỹ năng giao tiếp, hợp tác đến phản ứng trong tình huống bất ngờ. Trong khuôn khổ LiFE, nhà trường dễ dàng tích hợp các nội dung về an toàn nước, nhận diện nguy hiểm, cách giữ bình tĩnh và ứng phó với tai nạn trong môi trường nước để kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh không chỉ là lý thuyết mà trở thành một phần của trải nghiệm sống cần được trang bị. 

Môi trường giáo dục an toàn - hoạt động thể chất và trải nghiệm ngoài trời có giám sát

Olympia tổ chức các hoạt động thể chất, dã ngoại và trải nghiệm ngoài trời để có những cơ hội giúp học sinh rèn luyện thể lực, khám phá môi trường tự nhiên và học cách ứng xử an toàn trong các tình huống thực tế. Trong các hoạt động bơi lội hoặc tiếp xúc với nước (nếu có), nhà trường luôn đảm bảo việc giám sát chặt chẽ và tuân 

Trang bị kỹ năng phòng chống đuối nước cho học sinh không chỉ là bài học bảo vệ tính mạng, mà còn là quá trình nuôi dưỡng ý thức, tinh thần trách nhiệm và lòng nhân ái. Khi trẻ biết nhận diện nguy cơ, biết bình tĩnh và hành động đúng trong tình huống khẩn cấp, đó cũng là khi các em học được giá trị của sự sống và sự cẩn trọng với bản thân và người khác. The Olympia Schools hướng tới một môi trường giáo dục toàn diện – nơi mỗi học sinh được phát triển hài hòa về trí tuệ, thể chất và cảm xúc; nơi an toàn không chỉ là kỹ năng, mà là văn hóa được vun đắp trong từng bài học và trải nghiệm sống.

----------------------

TRƯỜNG PHỔ THÔNG LIÊN CẤP SONG NGỮ OLYMPIA

Tiên phong trong xây dựng và đổi mới chương trình giáo dục theo định hướng phát triển năng lực tại Việt Nam, Olympia tự hào là đơn vị dẫn đầu trong tiếp cận và vận dụng các nội dung, phương pháp giáo dục hiện đại của thế giới để học sinh Olympia tự tin bước ra thế giới với tri thức, kĩ năng, phẩm chất và năng lực của những công dân toàn cầu, bên cạnh việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Việt.
Địa chỉ: Khu đô thị mới Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Hotline: 093 4525 889
Website: https://theolympiaschools.edu.vn/