Lắng nghe thất bại

Ngày nay, hình ảnh của sự thành công tràn ngập quanh ta. Từ Facebook của các KOL, những bài phỏng vấn các startup triệu đô, tới danh sách 30 under 30 được công bố hàng năm, các bạn trẻ say sưa nhìn ngắm những vinh quang ấy và ngưỡng vọng. Thực tế, có rất ít cơ hội người trẻ được lắng nghe và hiểu về những thất bại, về thực tế phía sau thành công. Olympia hiểu rằng, ứng phó với thất bại là một phần thiết yếu của sự trưởng thành, và do đó, nỗ lực cùng học sinh lắng nghe thất bại bằng lăng kính cởi mở và lạc quan.

Một chủ đề bị né tránh
Năm 2015, nhà giáo và nhà văn Mỹ Jessica Lahey đã giới thiệu cuốn sách có tựa đề The Gift of Failure (Món quà của Sự Thất bại) dựa trên kinh nghiệm khi quan sát cách các “phụ huynh xe ủi” (Lawnmower Parenting) luôn đi phía trước, sẵn sàng san phẳng mọi khó khăn, thử thách để đảm bảo con không thất bại hay vấp ngã. Ở thực tế, nhiều phụ huynh lựa chọn mang đồ ăn hoặc vở bài tập con để quên đến trường thay vì để con tự chịu trách nhiệm hậu quả; hoặc luôn là người đứng ra dàn xếp những xung đột của con với bạn học đầu tiên trước khi kịp hỏi rõ sự tình. 
Bên cạnh đó, thất bại cũng là một chủ đề bị né tránh ở những cuộc trò chuyện giữa người lớn và trẻ em. Những cảm xúc tiêu cực thường chỉ được an ủi cho qua, chứ chưa được lắng nghe và nhìn nhận nghiêm túc là những bài học. Điều này dẫn đến những hoang mang của đứa trẻ khi ở tuổi trưởng thành. Rời xa vòng tay của cha mẹ và đối mặt với bão tố của cuộc đời trưởng thành, chúng lúng túng và trượt ra bên lề khi không thể đối phó với những thử thách dù là nhỏ hay lớn trong chính cuộc sống của mình. 
Bảo tàng thất bại

Trailer giới thiệu "Bảo tàng thất bại"

Trước thực tế này, các thầy cô THPT Olympia thấy rằng chúng ta cần cởi mở hơn nữa về thất bại, để nhìn nhận thất bại một cách “bình thường” hơn. Học sinh hay bất kỳ ai trong cộng đồng Olympia đều được khuyến khích chấp nhận, tôn trọng sai lầm như một điều không thể né tránh và từ đó chiêm nghiệm, rút ra bài học cho chính mình.
“Bảo tàng thất bại” do nhóm học sinh THPT Olympia khởi xướng và chủ trì thực hiện trong thời gian qua, là một sản phẩm thể hiện tiếng nói cho tư duy ấy. Đây là một phần của dự án “Are you motivated?” - một dự án tìm kiếm và chia sẻ về động lực sống. Bảo tàng tập hợp 12 câu chuyện về những thất bại lớn nhỏ vừa khác nhau và cũng vừa giống nhau của các bạn học sinh/giáo viên trong trường. Những câu chuyện được kể bởi từng cá nhân, là những chiêm nghiệm riêng, nhưng đồng thời lại mang sắc thái phổ quát, bởi đâu đó là những vấn đề học đường nhiều người cùng trải qua: thi trượt, bị dèm pha về ngoại hình, thất tình, bị bắt nạt… 
Ban đầu, bảo tàng được lên kế hoạch để thực hiện và dựng ở sảnh tầng một tòa Mind; gồm các hiện vật minh chứng cho những lần thất bại (bài thi bị điểm kém, chiếc váy bị chật, quả bóng rổ…) và các câu chuyện, góc trò chuyện của nhân vật về những trải nghiệm đó. Các bạn học sinh và thầy cô hướng dẫn cũng đã có những buổi họp cùng thảo luận, nghiên cứu để thiết kế và xây dựng bảo tàng; tiến hành phỏng vấn và thu thập những hiện vật thực tế liên quan tới từng câu chuyện, cũng như đặt hàng những nguyên vật liệu để sẵn sàng gia công toàn bộ bảo tàng. Tuy nhiên, sự bùng phát bất ngờ của dịch Covid-19 đã chuyển mọi thứ lên màn hình máy tính. Và “Bảo tàng thất bại" cũng không ngoại lệ.
Nhóm dự án đã linh hoạt ứng phó bằng việc thiết kế bảo tàng trực tuyến qua ứng dụng Artstep thay vì huỷ bỏ dự án hoặc hoãn lại tới năm sau. Điều này phần nào cho thấy khả năng xoay sở, thích ứng với những biến cố dù là nhỏ nhất trong cuộc sống học đường của các bạn học sinh.
Từ những câu chuyện kể về thất bại và hành trình vượt qua thất bại của nhân vật, cộng đồng Olympia cùng suy tư về những thăng trầm của bản thân, dành cho nhau những thấu cảm, bao dung về những góc khuất bình thường không được nhắc tới. Từ đó, chúng ta cảm thấy được tiếp sức để mạnh dạn bước đi với đúng nhịp điệu phát triển của mình. 

Hướng dẫn cài đặt và tham quan "Bảo tàng thất bại" trên Artstep

Lắng nghe thất bại
Bảo tàng thất bại là một trong những cách thể hiện tư duy của Olympia trong giáo dục: trang bị cho học sinh những năng lực cần thiết cho cuộc sống. Học tập từ sai lầm rất phổ biến tại cả 3 cấp phổ thông Olympia, nó không nằm trong tiết học 45 phút của bất kỳ bộ môn nào, cũng không gói gọn trong một bài luận cuối kỳ để lấy điểm kiểm tra. Học sinh được khuyến khích trò chuyện nghiêm túc về thất bại bất kỳ lúc nào, với bất kỳ ai mà con tin tưởng ở trường; được thúc đẩy thực hiện những dự án dù chỉ qua một tháng con đã thấy nhiều điều không khả thi; được quyền sai lầm mà không bị phán xét. 
Trên thế giới đã có những hoạt động thúc đẩy cộng đồng ý thức về sự thất bại. Triển lãm thất bại Seoul khai mạc lần thứ 2 vào tháng 9/2019 với chủ đề #FailBetter (tốt hơn từ thất bại). Ngày Quốc tế thất bại ở Phần Lan – 13/10. Bảo tàng thất bại ở Thuỵ Điển về những phát minh chưa từng được công bố. Bạn thấy đó, chúng ta có thể lắng nghe và chiêm nghiệm từ thất bại rất nhiều.