Nhận biết kịp thời những biểu hiện của bạo lực học đường

Bạo lực học đường là một vấn đề nghiêm trọng không chỉ gây tổn thương thể chất mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tâm lý và tinh thần của học sinh. Nhận biết sớm các biểu hiện của bạo lực học đường giúp phụ huynh, giáo viên, và các học sinh có thể can thiệp kịp thời, ngăn chặn hậu quả tiêu cực.

Những con số biết nói

Một nghiên cứu đã được tiến hành trên 9.000 học sinh đến từ 5 quốc gia châu Á khác nhau, trong đó có Việt Nam. Nghiên cứu chỉ ra rằng cứ 10 học sinh sẽ có 7 em đã từng trải nghiệm bạo lực học đường. Tình trạng bạo lực xảy ra nặng nề nhất ở Indonesia, thứ hai là Việt Nam, tiếp đến là Campuchia và cuối cùng là Pakistan.

Có thể thấy tại Việt Nam, tình trạng bạo lực học đường đang diễn biến ngày càng phức tạp. Bạo lực học đường không chỉ diễn ra ở hình thức tác động thể chất. Vấn nạn này còn đa dạng với nhiều hành vi tấn công về tinh thần làm ảnh hưởng đến tâm lý. Những tấn công này gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới quá trình phát triển toàn diện của học sinh sau này. 

Các hình thức bạo lực học đường

Bạo lực học đường bằng lời nói: Biểu hiện của bạo lực học đường bằng lời nói bao gồm những hành động như xúc phạm, sỉ nhục, đe dọa, trêu chọc hoặc đặt biệt danh không mong muốn. Những lời lẽ này thường hướng đến việc miệt thị ngoại hình, hoàn cảnh gia đình, hoặc đặc điểm cá nhân của trẻ.

Bạo lực học đường bằng thân thể: Hình thức bạo lực này có thể bao gồm các hành vi đánh đập, xô đẩy, bứt tóc, trấn lột tài sản hoặc ngược đãi thể chất khác. Bạo lực này không chỉ gây tổn hại về mặt sức khỏe mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần của trẻ.

Bạo lực học đường xã hội: Bạo lực xã hội là hình thức diễn ra một cách kín đáo và khó nhận biết. Hình thức bạo lực này bao gồm những hành vi cô lập, xa lánh, lan truyền tin đồn xấu, nói xấu sau lưng hoặc chế giễu trẻ trước mặt bạn bè. 

Bạo lực học đường trên môi trường mạng: Hình thức bạo lực này diễn ra qua các nền tảng mạng xã hội, email, diễn đàn trực tuyến, và các ứng dụng tin nhắn. Bạo lực mạng có thể bao gồm việc lan truyền thông tin sai lệch, đăng tải hình ảnh không đúng sự thật, gửi tin nhắn đe dọa hoặc tấn công tinh thần người khác qua các bài viết, video hoặc hình ảnh.

Biểu hiện của bạo lực học đường

Biểu hiện của trẻ bị bạo lực học đường

Thay đổi trong hành vi và tâm lý: Trẻ bị bạo lực học đường thường trở nên khép kín, ít nói và có xu hướng né tránh giao tiếp với gia đình và bạn bè. Trẻ có thể xuất hiện dấu hiệu trầm cảm, lo lắng hoặc cảm giác sợ hãi khi đến trường.

Tình trạng thể chất yếu đi: Nạn nhân của bạo lực học đường thường xuất hiện các vết bầm tím, thương tích mà không có lý do rõ ràng. Nếu thấy con cái mình liên tục bị đau hoặc có các vết thương bất thường, cha mẹ nên nghi ngờ về khả năng con đang bị bạo lực.

Sự giảm sút trong kết quả học tập: Trẻ em bị bạo lực thường mất tập trung trong việc học và dẫn đến kết quả học tập giảm sút nghiêm trọng.

Biểu hiện của trẻ là người bạo lực học đường

Hành vi hung hăng: Trẻ có hành vi bạo lực học đường thường thể hiện tính cách nóng nảy, dễ nổi giận, và có xu hướng sử dụng bạo lực để giải quyết xung đột.

Thái độ thờ ơ với cảm xúc của người khác: Một trong những dấu hiệu rõ rệt của trẻ có xu hướng bạo lực là sự thiếu cảm thông đối với cảm xúc và hoàn cảnh của người khác.

Thường xuyên gặp rắc rối tại trường: Trẻ em có hành vi bạo lực thường xuyên bị thầy cô khiển trách hoặc dính vào các vụ tranh cãi, xô xát với bạn bè.

Bạo lực học đường xuất phát từ đâu?

Gia đình thiếu sự quan tâm, chăm sóc

Gia đình là nền tảng đầu tiên trong việc hình thành nhân cách của trẻ. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh lại quá bận rộn với công việc hoặc nuông chiều con cái một cách thái quá. Từ đó, phụ huynh không kiểm soát được hành vi của con. Một số phụ huynh khác thì gây áp lực học hành quá lớn, dẫn đến sự căng thẳng tâm lý ở trẻ. Việc thiếu sự quan tâm hoặc áp lực từ gia đình khiến học sinh dễ rơi vào trạng thái bế tắc, dễ dàng dùng bạo lực để giải quyết vấn đề. Chẳng hạn như những gia đình có bạo lực, mâu thuẫn liên tục, hoặc thiếu tình thương sẽ tạo ra áp lực tâm lý cho trẻ. Kết quả là trẻ có xu hướng trút bỏ sự tức giận và thất vọng lên người khác.

Môi trường giáo dục thiếu lành mạnh

Nhà trường cũng là nơi đóng vai trò chính trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cho học sinh. Môi trường học đường hiện nay đôi khi chỉ tập trung vào thành tích, kiến thức mà bỏ qua việc giáo dục kỹ năng sống và khả năng ứng xử văn hóa. Điều này dẫn đến việc học sinh dễ bị lạc lối trong cách cư xử, không biết cách giải quyết mâu thuẫn một cách lành mạnh, dẫn đến bạo lực.

Ảnh hưởng tiêu cực từ mạng xã hội

Môi trường xã hội hiện nay tràn ngập những thông tin tiêu cực như tham nhũng, tội phạm, những hành vi bạo lực trên mạng xã hội. Học sinh là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trước sự xô bồ của cuộc sống hiện đại. Sự lan tỏa của những hình ảnh bạo lực trên truyền thông, cùng với sự phổ biến của Internet và mạng xã hội, vô tình trở thành nguồn cảm hứng tiêu cực cho các em.

Tại sao trẻ có xu hướng bạo lực với mọi người xung quanh?

Thiếu hụt kỹ năng nhận diện và giải quyết vấn đề

Trẻ thiếu kỹ năng nhận diện và giải quyết vấn đề một cách khách quan. Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến trả có xu hướng bạo lực. Ví dụ, khi bị nhắc nhở hoặc chỉ trích, trẻ có thể nhận diện đó là sự hạ nhục hoặc xem thường, từ đó trẻ có phản ứng bộc phát như sử dụng bạo lực. 

Khi không có khả năng phân tích tình huống một cách logic, trẻ dễ bị cuốn vào những cảm xúc tiêu cực, dẫn đến hành vi thù địch với người xung quanh của trẻ. 

Ảnh hưởng từ môi trường gia đình và cách nuôi dạy

Môi trường gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc định hình hành vi của trẻ. Nếu lớn lên trong một gia đình có sự bất ổn, mâu thuẫn, bạo lực hoặc thiếu sự quan tâm, trẻ cũng sẽ dễ bị ảnh hưởng và học theo cách hành xử này. Trẻ sẽ coi bạo lực là cách giải quyết vấn đề nếu cha mẹ cũng sử dụng các biện pháp kỷ luật tiêu cực như quát mắng, đánh đập. Điều này khiến trẻ không phát triển được những kỹ năng giải quyết mâu thuẫn một cách ôn hòa.

Ngoài ra, nếu cha mẹ hoặc người lớn trong gia đình không đồng nhất trong việc đối xử với trẻ, khiến trẻ cảm thấy mất an toàn, lo lắng. Dẫn đến việc trẻ có xu hướng phản kháng lại qua hành động bạo lực. Điều này khiến trẻ không học được các kỹ năng xã hội cần thiết để tương tác với người khác và gặp khó khăn trong việc hòa nhập với môi trường học đường.

Ảnh hưởng từ sinh lý và tâm lý

Bước vào tuổi dậy thì, trẻ đối diện với những biến đổi tâm sinh lý mạnh mẽ, khiến trẻ trở nên nhạy cảm và dễ bị kích động. Đây là giai đoạn trẻ rất cần sự quan tâm và giám sát từ người lớn. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh lại có xu hướng buông lỏng việc quản lý con cái, khiến trẻ rơi vào trạng thái mất kiểm soát hành vi và có xu hướng thể hiện bạo lực với người khác.

Thiếu hụt sự kết nối xã hội

Những trẻ có xu hướng bạo lực thường thiếu các kỹ năng xã hội cơ bản như khả năng nhận diện cảm xúc của người khác và kỹ năng giải quyết mâu thuẫn. Trẻ dễ dàng hiểu nhầm hành động của người khác là sự công kích cá nhân, dẫn đến hành động phản kháng bạo lực. Ví dụ, khi nhìn thấy ai đó cười, trẻ có thể diễn giải rằng người đó đang chế giễu mình. Hay khi hai người bạn nói chuyện, trẻ có thể cho rằng họ đang nói xấu về mình.

Tác động từ môi trường xung quanh

Cuối cùng, trẻ bạo lực cũng có thể chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ môi trường xung quanh. Những bạn bè có hành vi bạo lực, phim ảnh, trò chơi điện tử bạo lực, hoặc các nội dung trực tuyến chứa đựng các hình ảnh tiêu cực đều có thể tác động và hình thành xu hướng bạo lực ở trẻ. Nếu không có sự kiểm soát từ cha mẹ và giáo viên, trẻ có thể dễ dàng học theo những hành vi này và xem chúng là bình thường.

The Olympia Schools - Môi trường giáo dục nói không với bạo lực học đường

Môi trường học đường nhân văn và ấm áp

The Olympia Schools không chỉ chú trọng vào chất lượng giáo dục mà còn tạo ra một môi trường học đường đầy nhân văn và ấm áp. Nhà trường hướng đến việc xây dựng một cộng đồng học tập tích cực, nơi mỗi học sinh đều cảm thấy được chào đón và quý trọng.

Olympia cảm hóa, nuôi dưỡng, nâng đỡ những giá trị tốt đẹp bên trong mỗi con người. Trong các giá trị cốt lõi của học sinh, Olympia đặc biệt chú trọng đến sự thấu cảm, giao tiếp tôn trọng của học sinh đối với mọi người xung quanh. 

Trong đó, thấu cảm là sự nỗ lực để thấu hiểu, quan tâm đến suy nghĩ, cảm xúc của người khác và lấy đó làm định hướng thái độ, từ ngữ và cách cư xử của bản thân trong mọi hoàn cảnh. Các em hợp tác trong sự hiểu biết lẫn nhau để làm cho thế giới và cuộc sống của những người khác tốt đẹp hơn.

Giao tiếp tôn trọng là các em được thể hiện bản thân rõ ràng và tự tin. Người học giao tiếp và đối xử mọi người với sự tôn trọng và bình đẳng, bất kể bối cảnh cá nhân, giới tính, địa vị.

Các giá trị yêu thương cốt lõi của học sinh được xây dựng từ những hoạt động ngoại khóa phong phú đến các chương trình phát triển kỹ năng sống. Học sinh không chỉ được khuyến khích học hỏi mà còn được dạy cách tôn trọng và hỗ trợ lẫn nhau, từ đó xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa các bạn trong lớp học.

Phòng Hỗ trợ tâm lý học đường

Tại trường Olympia, sức khỏe tâm thần của học sinh được coi là ưu tiên hàng đầu. Nhà trường không chỉ tập trung vào việc giảng dạy mà còn chú trọng đến việc xây dựng Phòng Tâm lý học đường. Phòng Tâm lý học đường có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sức khỏe tâm thần. Từ đó nhà trường có thể tạo dựng môi trường học tập thuận lợi, nơi học sinh có thể phát triển tối đa tiềm năng của mình.

Chức năng của phòng Tâm lý học đường

Cấp độ toàn trường

Phòng Tâm lý học đường triển khai các chương trình phòng ngừa bạo lực và nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần cho toàn bộ học sinh. Chương trình này bao gồm các giờ học về kỹ năng cảm xúc - xã hội. Điều này giúp học sinh nhận diện và quản lý cảm xúc của mình một cách hiệu quả. Các hoạt động được lồng ghép vào chương trình học tập chính thức và sinh hoạt ngoài giờ lớp để đảm bảo tính liên tục và hiệu quả.

Cấp độ nhóm

Ở cấp độ nhóm, việc tổ chức các hoạt động hỗ trợ nhóm giúp giải quyết vấn đề cụ thể mà học sinh gặp phải, gồm vấn đề học tập và mối quan hệ xã hội. Những hoạt động này được thiết kế để khuyến khích sự tương tác tích cực và giải quyết xung đột trong nhóm.

Cấp độ cá nhân

Ở cấp độ cá nhân, học sinh được thực hiện các can thiệp cá nhân hóa khi cần sự hỗ trợ đặc biệt. Các can thiệp này bao gồm tư vấn, trị liệu và kế hoạch hỗ trợ dài hạn. Cách tiếp cận và giải quyết được điều chỉnh dựa trên các đánh giá chuyên sâu về từng học sinh.

Nguyên tắc hỗ trợ và tư vấn

Phòng Tâm lý học đường tại Olympia tuân thủ các nguyên tắc cơ bản để đảm bảo chất lượng dịch vụ tư vấn:

• Lắng nghe và tôn trọng

• Bảo mật thông tin

• Cung cấp giải pháp

• Làm việc theo quy trình

Phòng ngừa và giáo dục - Tiến đến một môi trường học tập tích cực

Một trong những ưu tiên chính của Phòng Tâm lý học đường tại Olympia là triển khai các chương trình phòng ngừa bạo lực học đường và nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần. Các chương trình này bao gồm:

• Giáo dục cảm xúc - xã hội: Các giờ học và hoạt động về kỹ năng cảm xúc - xã hội giúp học sinh phát triển khả năng giao tiếp, giải quyết xung đột và quản lý cảm xúc.

• Hoạt động ngoài giờ: Tổ chức các dự án sức khỏe tâm thần, Câu lạc bộ Tâm lý học, dự án chăm sóc sức khỏe tinh thần GVNV và các hội thảo dành cho phụ huynh, học sinh.

Đánh giá và sàng lọc - Đảm bảo hỗ trợ tối ưu

Mỗi năm học, phòng Tâm lý học đường tiến hành sàng lọc học sinh dựa trên công cụ đánh giá tâm lý. Dữ liệu từ sàng lọc kết hợp với thông tin từ giáo viên và phụ huynh giúp xác định những học sinh cần sự hỗ trợ đặc biệt. Những học sinh này sẽ được đánh giá sâu hơn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ cá nhân hóa. Can thiệp chuyên sâu giúp các em giải quyết các vấn đề cụ thể như cảm xúc, hành vi và mối quan hệ.

Nhận biết sớm các biểu hiện của bạo lực học đường và có hành động kịp thời là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ học sinh khỏi những tổn thương cả về thể chất và tâm lý. Do đó, sự chung tay của mỗi cá nhân là rất quan trọng để tạo ra môi trường an toàn và lành mạnh. Từ đó, các em học sinh có cơ hội phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần.

----------------------

TRƯỜNG PHỔ THÔNG LIÊN CẤP SONG NGỮ OLYMPIA

Tiên phong trong xây dựng và đổi mới chương trình giáo dục theo định hướng phát triển năng lực tại Việt Nam, Olympia tự hào là đơn vị dẫn đầu trong tiếp cận và vận dụng các nội dung, phương pháp giáo dục hiện đại của thế giới để học sinh Olympia tự tin bước ra thế giới với tri thức, kĩ năng, phẩm chất và năng lực của những công dân toàn cầu giữ gìn bản sắc văn hóa Việt.
Địa chỉ: Khu đô thị mới Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Hotline: 093 4525 889
Website: https://theolympiaschools.edu.vn/